NL editie / World edition

Kruistocht voor slachtoffers

door Petra de Koning


Lang voordat ook in België het deksel van de doofpot werd gelicht, stelde priester Rik Devillé het misbruik van kinderen in de katholieke kerk aan de kaak. Hij bouwde een indrukwekkende stapel dossiers op, maar vond geen gehoor. “Ik heb altijd in mijn achterhoofd: morgen kan ik ermee klaar zijn. Maar ik weet dat het niet zo is.”

Kruistocht voor slachtoffers Tot het voorjaar van 2010 dachten de meeste Belgen dat hun land geen last zou krijgen van verhalen of een aanhoudende stroom onthullingen over seksueel misbruik in de katholieke kerk – zoals in Ierland, de VS, Nederland. Zij hadden hun schandalen al gehad. Na de arrestatie van kinderverkrachter Marc Dutroux waren er weliswaar berichten geweest over misbruik in de kerk, maar daar zou het wel bij blijven.

Rik Devillé (66), tot afgelopen zomer priester in het Vlaamse dorp Buizingen, hoorde het zijn landgenoten zeggen op televisie. Maar hij wist beter. Al vanaf 1992 hadden honderden slachtoffers van seksueel misbruik zich bij hem gemeld. Devillé had een kritisch boek geschreven over de kerk, De laatste dictatuur, en daarna waren mensen hem gaan opbellen met verhalen. Hij richtte een werkgroep op, Mensenrechten in de Kerk, en ging hij langs bij de Belgische bisschoppen om hun over die verhalen te vertellen. Vaak kwam hij niet verder dan de stoep.

Danneels zei: Devillé maakt de kerk kapot
Bij de Belgische kardinaal Godfried Danneels kwam Devillé wel binnen, maar hij had nooit het idee dat Danneels hoorde wat hij zei. De kardinaal zou voor de slachtoffers bidden. En waarom kwamen die eigenlijk niet meteen bij hem? Waarom moest dat via Devillé? Devillé, zei Danneels, maakte de kerk kapot. Rik Devillé verloor de hoop dat er op een dag wél naar de slachtoffers zou worden geluisterd.

Vanaf het voorjaar van 2010 werd alles anders. De bisschop van Brugge, Roger Vangheluwe, bekende dat hij jarenlang zijn neefje had misbruikt. Daarna kwamen zo’n vijfhonderd klachten binnen bij een speciale commissie onder leiding van kinderpsychiater Peter Adriaenssens. Er kwam ook een parlementaire commissie die onderzoek ging doen naar het misbruik in de kerk. Bisschoppen werden in het parlement gehoord. Steeds maar weer viel zijn naam: Rik Devillé – wat hadden de monseigneurs eigenlijk gedaan met de dossiers die hij hun had voorgelegd? Rik Devillé zat op de publieke tribune.

Met voldoening?
“Alle beetjes helpen. En de parlementaire commissie is meer dan een beetje. Het is een serieuze stap vooruit dat bisschoppen en oversten van congregaties voor het eerst ter verantwoording worden geroepen. Maar de commissie is geen echte onderzoekscommissie die mensen onder ede kan horen. Er zijn politiemensen die daardoor hun verhaal nu niet kunnen doen. “Het is ook moeilijk om voldoening te voelen als je ziet dat de bisschoppen blijven ontkennen dat ze van de verhalen wisten. Dan zie je dat ze het zich niet genoeg ter harte nemen. Voor de slachtoffers is dat heel erg. Ik merk dat het voor mensen belangrijk is in hun verwerking als je met hen meeleeft.”

Parlementaire commissie
Kort voor de zomer deed de politie een inval bij de bisschoppen en de commissie die de klachten verzamelde. Alle dossiers werden in beslag genomen. De klachtencommissie stopte ermee, maar publiceerde nog wel een indrukwekkend verslag met verhalen van getuigen. Rik Devillé voerde met een paar anderen actie op de stoep van de Sint-Michiels- en Sint-Goedelekathedraal in Brussel. De groep eiste een parlementair onderzoek. Er was veel pers.

Was de parlementaire commissie er gekomen zonder uw inspanningen?
“Dat zou ik ook graag weten. Op de trappen van de kathedraal was het voor ons toen erop of eronder.”

Had u de afgelopen jaren wel eens twijfels – of u door moest gaan?
"Nee. Ik was wel eens ontmoedigd. Toen er geen enkele vooruitgang was. We werden in het hoekje geduwd van ‘ongeloofwaardig’. Ik kreeg brieven van de kardinaal en de bisschoppen van Brugge en Hasselt of ik ermee wilde ophouden.”

Was er ook weleens een bisschop die u verraste door zijn reactie?
“Die van Gent. Bisschop Luysterman. Hij wilde naar ons luisteren en soms deed hij ook echt iets voor slachtoffers.”

Hebben de verhalen en de reacties daarop van de kerk uw geloof aangetast?
“Voor mij heeft dat niks met elkaar te maken. Je kunt een heel levendige geloofsgemeenschap opzetten zonder het instituut van Rome. Je wordt door dat instituut juist afgeleid van de essentie. Omdat het meer met machtsstructuren bezig is dan met het opkomen van je naasten, wat in het evangelie de belangrijkste boodschap is.”

En daarom doet u dit werk?
“Ik weet het niet. Ik doe het omdat er elke keer weer iemand is die mij opbelt. En dan doe ik het eigenlijk om er zo rap mogelijk weer van af te zijn. De zaak moet worden aangepakt omdat het anders niet ophoudt voor die mensen. Ik heb altijd in mijn achterhoofd: morgen kan ik ermee klaar zijn. Dat is alleen maar een gevoel. Ik weet dat het niet zo is. Maar dit is geen missie voor mij. Ik doe veel liever andere dingen.”

Door de moeite die u doet voor slachtoffers bent u een bekende Vlaming geworden. Of eigenlijk een bekende Belg, want aan de andere kant van de taalgrens kennen ze u ook. Vindt u die aandacht wel leuk?
“Als het betekent dat er erkenning is, als het gelinkt is aan het doel, dan wel. Want die erkenning is belangrijk.”

Heeft u in al die jaren ook fouten gemaakt?
“Dat zal zeker zo zijn. Ik heb tot nu toe 425 dossiers. Ik geloof de mensen wel die er verstand van hebben en zeggen dat daarvan zo’n 5 procent vals moet zijn. Maar op één verhaal na ben ik die niet tegengekomen. Ik zie nu wel redelijk goed hoe mensen hun verhaal vertellen en hoe echt dat is. Als ik twijfels heb, zeg ik: u moet meer stappen nemen om het concreter te maken. Niet zoiets als: er is iets met die en die priester.”

Hoe ziet u de toekomst?
“Ik wacht nu af waar de parlementaire commissie mee komt. Ik hoop dat ze zich gaan omvormen tot een echte onderzoekscommissie. Daar zullen we voor moeten lobbyen. Ik zou de dossiers graag weg willen hebben. Dit is níet mijn hobby. Ik zou graag zien dat de slachtoffers zich gerespecteerd voelen en zeggen dat ze geholpen zijn.”


Delen



Laatste reacties (7)

aaron heijman
Geplaatst op: zaterdag 12 februari 2011 om 15:14
Lees dit soort artikelen natuurlijk weer te laat.maar Rik Deville doet heel goed werk. Alleen in Nederland hebben de Broeders van Liefde op het pensionaat Eikenburg te Eindhoven meer dan 39 jongens , met medeweten van de overste, misbruikt !! De vertegenwoordigers van de Liefde (sic!) waren struktureel bezig om alles in de doofpot te stoppen en vervolgens hebben ze nog praatjes " Wir habe es nicht Gewusst ! " ook , ze moeten zich schamen en naar oplossingen zoeken ! dat lijkt mij meer met liefde te maken hebben. Heijman
Suus Kuppens
Geplaatst op: zaterdag 5 februari 2011 om 20:04
Geachte mevr. de Koning,
Wat schitterend van u om Rik Devillé de tribune te geven die hij verdient, terwijl hij in de Belgische pers zo goed als doodgezwegen wordt. Tenzij die pers denkt iets over Rik te moeten insinueren of liegen natuurlijk, dan is ze gretig.
Zijn tegenstanders daarentegen krijgen haast elke wind die ze laten gepubliceerd, vooral dan in de kranten en boekjes die zich met graagte tegen de kerk aanschurken. Weten die nog niet dat aflaten voor diensten aan de kerk al lang geleden werden afgeschaft? Of brengt het hen ander voordeel op?
U geeft mij een boost om met nog meer ijver mijn kleine steentje bij te dragen aan de werking van de Werkgroep Mensenrechten in de Kerk.
Met bijzondere hoogachting,
Suus Kuppens
san deurinck
Geplaatst op: vrijdag 28 januari 2011 om 00:54
Deville is te bescheiden. Ten eerste is door zijn werk en dat van zijn eerste groep (samen met priester Norbert Bethune) de situatie in Belgie fundamenteel anders dan in andere landen. Sinds 1992 bestaat in Belgie een kroniek van het misbruik. Daarom is de tegenstand door de Kerk en haar hulptroepen tegen Deville ongemeen hard en vals geweest. Deville is er van beschuldigd door Stockman, overste van de Broeders van Liefde (sic!) zelf een doofpot te hebben georganiseerd. Prompt daarop loog Stockman zelf voor de parlementaire commissie over het aantal gevallen in zijn orde (sic!). Rik Torfs, professor Kerkelijk zgn. Recht, die al jaren naar populariteit hengelt, heeft als het loopjongetje van de Tridentijn Leonard, Deville belasterd en beschimpt. Advocaten van de Kerk hebben Deville voor leugenaar uitgemaakt.
Ten tweede zijn Deville en Bethune, bijna 20 jaar lang de vluchthaven geweest voor slachtoffers van deze wrede Kerk, die het nog altijd niet wil toegeven of zelfs niet kan inzien. De RKK in Belgie zou diep moeten buigen voor deze twee priesters die voor het Woord hebben gekozen en niet voor het Instituut. Maar, ik twijfel er geen ogenblik aan: de Kerk zal dat nooit doen. Het Woord is voor haar een schaamlapje geworden.
cis
Geplaatst op: zondag 23 januari 2011 om 19:00
Hij zegt het zelf :
"Je wordt door dat instituut juist afgeleid van de essentie. Omdat het meer met machtsstructuren bezig is dan met het opkomen voor je naasten, wat in het evangelie de belangrijkste boodschap is.”
Emile de Graven
Geplaatst op: zondag 23 januari 2011 om 18:21
Het was jammer, dat de priesters deze verhalen niet serieus namen.
Zij hebben toch de macht om te vergeven??
Al die mensen die onjuist aangetast waren, willen in vrede verder leven.
Ik zou tegen deze paters en vraters willen zeggen: Steek een kaars aan voor deze slachtoffers en bid voor hen.
Anup
Geplaatst op: zondag 23 januari 2011 om 14:16
Als iemand pas een priester is geworden, gaat hij niet te snel tegen windmolens vechten. 18 jaar is een lange tijd om overal over het misbruik te horen en toch in jou bedrijf te blijven. Hoe kan dat?
Onze maatschappaj draait om macht en religie is een ultieme voorbeeld daarvan, al 2000 jaar.
Gelukkig leven wij nu en het onwetend geloven verandert in het weten.
Emma Huismans
Geplaatst op: zondag 23 januari 2011 om 13:38
Een Nederlandse gelijke tot pater Rik Devillé is nog niet opgestaan. Wij zitten met pater Antoine Bodar en zijn glossy magazine. Bodar werkt voor de Paus in Rome. Ja hij vindt die misbruik niet aardig, maar.... er zijn andere zaken die veel belangrijker zijn

Plaats een reactie













Ik wil mij graag aanmelden voor de One11-nieuwsbrief.






Waar



Wie

Petra de Koning

Petra de Koning

Petra de Koning is correspondent in Brussel voor NRC Handelsblad. Eerder werkte ze voor NRC als algemeen verslaggever en politiek redacteur. Ze begon haar journalistieke carrière bij Vrij Nederland, in 1995 – na haar studie Algemene Letteren in Utrecht en de postdoctorale opleiding Journalistiek in Rotterdam.

Waarom

"Met 'goed nieuws' heeft One11 volgens mij niks te maken. De site laat verhalen zien van mensen die niet zomaar opgeven. De Vlaamse priester Rik Devillé zou veel liever gedichten schrijven, creatieve dingen doen, maar daar heeft hij al bijna twintig jaar lang nauwelijks tijd voor. Hij luistert naar slachtoffers van seksueel misbruik en probeert anderen in de kerk zover te krijgen dat ze dat ook doen."