NL editie / World edition

Moeder aller homo's

door Lara Rense


De mensenrechtenadvocate Alice Nkom voert een eenzame, gevaarlijke strijd voor homorechten in Kameroen. “Er moet iemand voor deze kinderen zorgen. Want als ik het niet doe, wie doet het dan?”

Moeder aller homo's “Nee, de doodsbedreigingen zijn geen reden om te stoppen met mijn werk, integendeel!”
 
De 66-jarige mensenrechtenadvocate Alice Nkom uit Kameroen heeft heel wat voor haar kiezen gekregen. Het Kameroense regime zette haar gevangen, tegenstanders probeerden geld voor haar organisatie te blokkeren en haar als advocaat te royeren. Ze krijgt constant verwensingen naar het hoofd en is meerdere keren met de dood bedreigd. Het weerhoudt de homoactiviste er niet van haar werk voort te zetten. “Ik stop niet, wat ik ook op mijn weg naar een rechtvaardiger samenleving tegenkom”, zegt ze vol trots in het Haagse hotel waar ze te gast is. “Deze situatie kan gewoon niet blijven bestaan.”
 
Hoewel ze er deze middag al heel wat interviews en discussies op heeft zitten, oogt ze allerminst moe. Alleen haar leesbril en de lichtgrijze haartjes die onder haar kleurrijke hoofddoek uitkomen, verraden haar leeftijd. Alice Nkom, gescheiden en moeder van twee kinderen, was de eerste zwarte vrouw die het in Kameroen schopte tot advocaat. Ze is in Nederland vanwege het filmfestival Movies that Matter, waar haar documentaire ‘Cameroon: Coming out of the Nkuta’ wordt vertoond, over haar strijd tegen de Kameroense antihomowet.
 
Vijf jaar cel
In het bijzonder gaat het om artikel 347bis, in 1972 door de toenmalige president Ahidjo per decreet toegevoegd aan het strafwetboek. Sindsdien staat in Kameroen tot vijf jaar cel op homoseksualiteit. Alice Nkom ageert tegen de onwettige totstandkoming van het artikel. “Volgens onze grondwet mag alleen de wetgevende macht strafrechtelijke teksten uitvaardigen. Nou, 347bis komt rechtstreeks van de president – er ís helemaal geen scheiding van machten in Kameroen.”
 
Bovendien, zegt de advocate, staat in diezelfde grondwet duidelijk dat minderheden moeten worden beschermd. “Het homoartikel is dus in strijd met de grondwet. Ook op grond daarvan vecht ik het aan.”
 
Homofobe sfeer
Makkelijk is dat niet. Het recente rapport Criminalizing Identities over de mensenrechtensituatie in Kameroen staat vol beschrijvingen van arrestaties, afranselingen door de politie en mishandelingen in de gevangenis. “De homofobe sfeer in Kameroen bevordert de uitsluiting van de homoseksuelen en vergroot de kans dat ze worden mishandeld”, aldus de rapporteurs.
 
Neem het verhaal van de 26-jarige hiv-hulpverlener Christian, die in 2005 werd gearresteerd bij een grote politieactie in de hoofdstad Yaoundé. “Op weg naar het politiebureau werden we uitgescholden door de agenten, ze sloegen met stokken op ons hoofd en lichaam. Ze bleven maar zeggen dat ze ons gingen verbranden omdat we vieze homo’s waren. De volgende ochtend verhoorden agenten ons, ze stelden allemaal vragen over homoseksualiteit. Een dag later nam de politie ons mee naar verschillende radio- en televisiestations. Ze paradeerden met hun vangst en vertelden in allerlei nieuwsprogramma’s dat ze een netwerk van homoseksuelen hadden opgerold.”
 
Maar hoe wordt een 66-jarige vrouw in Kameroen, zoals het zelf noemt, ‘de moeder van alle homoseksuelen’?
 
Parijs
Acht jaar geleden woonde Alice Nkom in Parijs. Op een zaterdag zat ze nog wat te werken in haar kantoor, toen ze bezoek kreeg van vijf jonge mannelijke ontwerpers uit Kameroen die een tijd in de Franse hoofdstad woonden. “Ze waren uitbundig en blij en overduidelijk homoseksueel,” vertelt Nkom. De advocate merkte dat de jongens absoluut niet op de hoogte waren van de homofobie in hun eigen land. Toen begon ze erover.
 
Nkom vertelde dat homoseksualiteit strafbaar is in hun geboorteland en dat homo’s worden mishandeld en in de gevangenis belanden. Dat deze jongens zich, na hun verblijf in Parijs, veilig noch welkom zouden voelen in Kameroen. Ze zouden een stigma krijgen en worden onderdrukt, gediscrimineerd en buitengesloten.
 
“Ze waren opeens zo verdrietig”, vertelt Nkom. “Toen ze weg waren, bleef dat laatste beeld hangen. Ik moest iets voor deze kinderen doen, meer dan ze alleen maar sterkte wensen.”
 
Vereniging voor homorechten
De advocate richtte de Association pour la Defense de l’Homosexualité (ADEFHO) op. Alleen al de naam zorgde direct voor problemen. “Daar staat dat we opkomen voor homoseksuelen en ja, dat valt natuurlijk niet goed in mijn land. Homoseksualiteit is strafbaar en verwerpelijk, homo’s verdedig je niet. Maar ik heb heel bewust voor deze naam gekozen, dan is het tenminste meteen duidelijk.”
 
Vanuit de havenstad Douala hing het hoofd van haar regio Littoral gelijk aan de telefoon. “Hij was verbouwereerd en vroeg me wat de bedoeling was van deze nieuwe organisatie. Moest hij homoseksualiteit soms legaliseren? Was ze aan het provoceren? Wilde ze soms dat hij zijn baan kwijtraakte?” Nkom glimlacht. “Ik vertelde hem dat mijn organisatie niet tegen hem persoonlijk gericht was. Maar dat onze grondwet stelt dat we moeten opkomen voor minderheden.”
 
Onwetendheid
Het voorval typeert de hardnekkige weerstand waarop ze keer op keer stuit. “Ik begrijp niet waarom mensen zo bang zijn voor homo’s”, zegt Nkom. “En waarom moeten ze worden gestraft? Ze doen niemand een vlieg kwaad! Voor een straf moet je schuldig zijn. Waaraan maken homo’s en lesbiennes zich schuldig?”
 
Alice Nkom denkt te weten waar de homofobie vandaan komt. “Het heeft alles te maken met onwetendheid. Mensen roepen dat in de Bijbel staat dat homoseksualiteit slecht is in de ogen van God. Of dat homoseksualiteit is geïmporteerd uit het Westen.” Maar volgens de advocate is het juist de afkeer van homo’s die door de westerse christenen werd meegebracht naar Kameroen.
 
‘Ze moeten leren voor zichzelf te zorgen’
Het baart Alice Nkom soms zorgen dat de strijd voor homoseksuelen in Kameroen nog lang niet voorbij is. “Ik ben al 66 en ga dus een keer dood. Wie komt er dan voor deze groep op? Ze moeten snel leren voor zichzelf te zorgen. Dat is een van mijn andere doelen.”
 
Een van haar cliënten werd onlangs opgepakt omdat hij condooms en glijmiddel bij zich had. Op de verpakking stond ‘Voor slapen met mannen’. De man heeft een halfjaar in een cel gezeten, vorige maand kwam hij vrij.
 
Soms overvalt Nkom een gevoel van moedeloosheid als ze weer eens wordt geconfronteerd met de machtige regering en het onrechtvaardige justitieapparaat. “Misschien moet ik gerechtigheid in het buitenland halen. Ik stop niet bij de grenzen van dit land. Ik ga door tot het allerhoogste gerecht om mijn gelijk te halen. Als ik het niet doe, wie doet het dan? Ik voel de lijdensweg van deze kinderen, vooral als ze weer een van hen arresteren.”
 
Westerse druk
Ondertussen wil de regering het wetsartikel 347bis handhaven, de gronden voor strafbaarheid van homoseksualiteit verbreden en de straffen verhogen. Volgens de advocate doet de internationale gemeenschap veel te weinig. “Kameroen ondertekent wel allerlei verdragen, maar houdt zich er niet aan. Er moet veel meer druk komen uit het buitenland. Desnoods draaien jullie de geldkraan dicht, dan voelt de regering het tenminste.”
 
De advocate heeft geen fiducie in steun uit andere landen in Afrika. “Geen enkele president of regering brandt zich aan deze kwestie. Nee, het moet van jullie komen. Ik heb jullie in het Westen heel hard nodig.”


Delen



Laatste reacties (3)

Pam van Engelshoven
Geplaatst op: vrijdag 8 april 2011 om 11:18
Alle ellende tussen mensen ontstaat doordat we niet boven het fysieke uitstijgen en dus niet in de gaten hebben dat we allemaal gelijk zijn. Alles wat afwijkt van de uiterlijke norm is een bedreiging. Het is toch merkwaardig dat we oorlog en andere ellende normaal vinden en liefde veroordelen. (met de kanttekening dat liefde en seks niets met elkaar te maken hebben, dat is weer dat fysieke denken)
Trudy Duits
Geplaatst op: vrijdag 8 april 2011 om 09:48
Overal waar verandering plaats heeft worden mensen bang. Door het ''Recht van de Sterke'' wat er algemeen heerst worden mensen standaard onderdrukt i.p.v. getroost en aangemoedigd omdat kansen voor het oprapen liggen als we elkaar gunnen wat we anders zijn. Door een verandering om de ''bange'' mens heen worden mensen zich te veel bewust van de eigen eindigheid van het leven en van kansen die veelal niet eens uitgesproken mogen worden. Mensen hebben heden ten dage meer vrijheid dan ooit maar we weten massaal niet goed hoe we het fijn voor elkaar moeten maken of laten..
Gevolg: waar extra onbegrijpelijke bedrijvigheid komt komen onbegrijpelijke schuldgevoelens los waar mensen mee gaan goochelen en zoals altijd komen ongewenste gevoelens en wat moet bij juist de groep terecht die bevrijding nodig heeft. Het is ''after all'' niet voor niets dat privacy een toverwoord is. Zeg niet dat je kwetsbaar bent en nergens heen kunt want dan kun je legaal klappen krijgen die je anders nergens kwijt kunt!!!
Dit besef heeft mij een mensenleven van 50 jaar gekost omdat het te gek is voor woorden.. Grote kans dat ze ook niet aankomen maar je weet nooit en ik werk ondertussen door aan het Recht van de Zwakke..
Kris van der Veen
Geplaatst op: vrijdag 8 april 2011 om 09:12
Prachtig verhaal, een ware heldin voor alle Kameroense homoseksuelen! En we gaan haar helpen, one way or another!

Plaats een reactie













Ik wil mij graag aanmelden voor de One11-nieuwsbrief.






Waar



Wie

Lara Rense

Lara Rense

Lara Rense (1972) is presentatrice van het NOS Radio 1 Journaal in de ochtend. Eerder presenteerde ze BNR Nieuwsradio.

Waarom

"One11 is belangrijk voor journalisten, zo raken we niet leeg en murw van al het slechte nieuws dat vaak ongefilterd en bruusk op ons afkomt. En het is een echt prachtig cadeau voor het publiek. Al die bijzondere en inspirerende verhalen en zo veel dat nog niet verteld is. Het is een eer aan dit project mee te werken."

Links