Het nieuwjaarscadeau van journalisten voor Nederland
Portretten van bouwers en pioniers
Scooteren tegen suïcide
door Remko Tanis
Elke twee minuten pleegt iemand in China zelfmoord. In Nanjing, op de beroemdste brug van het land, probeert één man zo veel mogelijk mensen van hun voornemen te weerhouden.
Chen Si slaat de krant van zaterdag open. ‘Weer iemand van de brug gesprongen’, staat op pagina B9, met daaronder een foto van het lichaam van een 24-jarige Chinees die uit liefdesverdriet een einde aan zijn leven heeft gemaakt. De jongen is van een brug naar beneden gesprongen, het modderige water van de Yangtze in. Het bericht haalt de voorpagina’s niet eens meer in Nanjing, de oude hoofdstad van het Chinese keizerrijk in de buurt van Sjanghai. Jaarlijks komen 150 tot tweehonderd mensen naar de brug om er zelfmoord te plegen.Op 10 september 2003 liep Chen Si (44) met zijn dochtertje over de imposante 4,6 kilometer lange brug. Bovenop ligt een vierbaansweg met aan weerszijden een trottoir voor zowel voetgangers als scooters, eronder hangt een verdieping voor treinen. De brug werd voltooid in 1968, toen China nog overwegend een land van straatarme boeren was. Het was de eerste brug over de Yangtze, de langste rivier van China, en (toen) meteen de langste auto- en spoorbrug ter wereld. Om die redenen is het nog altijd ’s lands beroemdste brug.
Chen woont al sinds 1990 in Nanjing, maar was tot die dag in 2003 nog nooit naar de brug geweest. “Ik liep langs een meisje van achttien, negentien jaar”, vertelt hij. “Ineens klom ze over de reling en sprong ze. In een bliksemreactie greep ik haar bij de kraag van haar jas. Ze was erg licht, dus zonder veel moeite trok ik haar weer de brug op.”
Patrouille per scooter
Het meisje wilde zelfmoord plegen omdat ze voor honderden euro’s was opgelicht. Chen: “Ik heb haar moed ingesproken, tot haar familie haar kwam ophalen. Toen besefte ik hoe gemakkelijk het is om iemand te redden. In de week erna hoorde ik op tv dat jaarlijks erg veel Chinezen zelfmoord plegen. Ik wist: wat ik voor dat meisje had gedaan, moest ik vaker doen.” Veel vaker. Chen besloot elk weekend wacht te lopen op de brug. De eerste keer was op 19 september 2003, en sindsdien is hij er onafgebroken. Sinds 2005 patrouilleert hij per scooter, om nog sneller ter plaatse te kunnen zijn als hij in de verte een springer vermoedt.
Jaarlijks plegen 250.000 tot driehonderdduizend Chinezen zelfmoord. Dat is ruwweg één op elke vijfduizend inwoners (ter vergelijking: in Nederland is dat ongeveer één op de elfduizend). Zelfmoord is de voornaamste doodsoorzaak onder Chinezen tussen de vijftien en 35 jaar. Het gaat om jonge mensen die proberen te ontsnappen aan de druk die het snel veranderende, moderne China hun oplegt. De druk om, als enig kind, de beste te zijn op school. Om een goede baan te vinden, een geschikte partner en het geld voor een onbetaalbaar appartement. En om ook nog voor hun ouders te zorgen op hun oude dag. Een extra druk is vanouds cultureel-maatschappelijk bepaald: mislukking is uit den boze.
In september 2010 ‘vierde’ Chen de zevende verjaardag van zijn weekendcarrière als brugwachter door twee dagen lang van zonsopgang tot -ondergang met zijn scooter over de brug te rijden. Net als alle weekenden ervoor. Hij heeft in die jaren 198 mensen gered. Zoals onlangs de twee meisjes die op zondag 7 november 2010 naar de brug liepen. Te voet konden ze alleen bovenkomen via een donker, grauw trappenhuis in de massieve pijlers. 140 treden: elke trede was er een dichter bij de dood – net als voor de vele suïcidale mensen die de twee meisjes hier voorgingen.
“Ik zag ze om tien voor elf ’s ochtends op de oostkant van de brug staan”, vertelt Chen. “Ze hadden hun tassen verderop neergezet en stonden maar over de rand te kijken en te huilen. Ik heb ze met mijn scooter op tijd kunnen bereiken om ze tegen te houden.”
Geen salaris
“Zhang en Wang zijn nog geen twintig jaar. Ze komen uit de arme provincie Anhui. Ze hadden een halfjaar in een fabriek op de noordoever van de Yangtze gewerkt en wilden nu naar huis om te helpen bij de rijstoogst. De fabrieksbaas weigerde echter hun salaris te betalen, alles bij elkaar achtduizend yuan (negenhonderd euro). Erger nog, hij weigerde ze te laten gaan. Ze mochten pas weg nadat ze een formulier hadden getekend waarin ze bekenden dat de baas hun geen cent schuldig was.”
“Straatarm stonden ze op straat," vervolgt Chen. “Toen bedachten ze dat ze net zo goed de rivier in konden springen.” Chen kreeg ze niet zomaar op andere gedachten. “Ik wilde ze naar Xinling Yizhang brengen, het appartement dat ik huur om mensen die ik heb gered op te vangen. Het is een mooie plek, met uitzicht op perzikbomen en een vijver. Ik hoop dat de mensen er tot rust komen en zien dat het leven mooi is.” De meisjes weigerden de brug af te komen. Uiteindelijk heeft de politie ze meegenomen. Levend.
Chen beschrijft al zijn ervaringen op zijn weblog, wat hem nationale bekendheid heeft opgeleverd. Vanuit het hele land zoeken mensen met een zwaar gemoed contact. Sinds 2003 heeft Chen, naast zijn werk op de brug, er ruim zevenduizend persoonlijk advies gegeven, zestienduizend per telefoon en 51.000 per sms. Het werk heeft hem tot nu toe 232.000 yuan (26.000 euro) gekost aan huur voor het appartement en benzine voor zijn scooter. Geld dat hij maar ten dele terugkrijgt via donaties. Zijn doordeweekse baan bij een transportbedrijf levert hem maandelijks 2600 yuan (293 euro) op, geld waarvan hij ook zijn vrouw en dochter moet onderhouden. “Ik ben geen opgeleid man. Ik kom uit een sterk achtergebleven regio en kan dus niet goed schrijven, laat staan dat ik geschikt ben om anderen te adviseren over hoe ze mensen moeten redden. Ik hoop vooral dat mijn blog mensen die in de put zitten, inspireert.”
'Een mens die zelfmoord wil plegen, herken je meteen'
De koude wind giert over de hoge brug, en Chen trekt zijn capuchon met bontkraag over zijn blauwe Yankees-pet. Hoewel de lucht loodgrijs is, draagt hij een zonnebril. “Tegen het zand dat opwaait van de rivier”, schreeuwt hij uit boven het gebulder van het verkeer en het gedreun van de treinen. De brug is geen plek waar iemand elk weekend voor zijn lol of voor het uitzicht verblijft. Op de stoep aan de andere kant van de brug zit een man stil ineengedoken op zijn scooter. “Zo iemand, daar let ik op," zegt Chen. “Mensen die te lang stilstaan op een plek, die niets doen en niemand om zich heen lijken te zien. Een vogel die ziek is, zingt anders. Een mens die zelfmoord wil plegen, herken je ook meteen. Je ziet het in hun ogen, ze letten nergens meer op. Soms dragen ze alleen een pyjama, vaak huilen ze, vooral vrouwen.” De man op de scooter blijkt aan het bellen – geen werk voor Chen dus.
Zaterdag een week geleden was zijn meest recente redding. “Een 35-jarige migrantenarbeider die al zijn geld kwijt was. Ik zag hem pas toen hij al half over de reling hing. Ik ben erheen gesjeesd en kreeg hem weer de brug op.” Het was een oppepper die Chen nodig had. “Niet lang ervoor zag ik een man bij de wc’s op de brug. Ik kon niet op tijd bij hem komen. Ik zag hoe hij zijn capuchon volledig over zijn hoofd trok, te bang om de diepte in te kijken. Toen sprong hij.” Chen zegt dat hij heeft geleerd om niet te veel in te zitten over deze ‘missers’. “Ik ben maar alleen en moet doordeweeks gewoon werken bij transportbedrijf Feng’an. Ik moet er ook voor mijn vrouw en dochter zijn.”
Toch jaagt het hem na, zegt hij tijdens de lunch in een tochtig eethonk onder de brug. Hij neemt een slok baijiu, sterke Chinese jenever, tegen de kou. “Vaak lukt het niet om iemand te redden. Dan springen ze toch, net als je denkt dat ze het niet zullen doen. Soms zie ik dat terug in mijn dromen. Sommigen schreeuwen bij het springen als een huilende wolf. Dat verschrikkelijke geluid spookt vaak door mijn hoofd.” Chen heeft er een oplossing voor: “Ik word een avond goed dronken met mijn vrienden. De volgende dag ga ik naar de tempel. Daarna smaakt alles in het leven me weer heerlijk.” Hij zal het nodig hebben. Het voorjaar komt eraan, en dat is het seizoen waarin de meeste springers de brug beklimmen.
Laatste reacties (9)
Wat een doorzettings vermogen. Een voorbeeld voor alle mensen. Veelal is de kreet; 'ben ik mijn broeders hoeder', een reden om aleen met jezelf bezig te zijn. Ik ben dankbaar met het voorbeeld van Chen. Natuurlijke (geld en bemoediging) en geestelijke (gebed) ondersteuning voor deze man is voor mij hier de conclusie. Maar ook een compliment aan de samenstellers van deze site. Hulde!!
Voordat ik de andere reacties had gelezen, had ik onze Chinese schoondochter al een mail gezonden of ze achter het bankrekeningnummer van deze meneer kan komen voor een donatie. Eind januari ga ik naar Shanghai en omgeving en zal dan binnen China een donatie regelen: inderdaad wat anders dan het glazen huis (ben zelf ook werkzaam voor het Rode Kruis, dat ook dat spreekt me aan natuurlijk). Mochten er meer belangstellenden zijn, dan wil ik best het e.e.a. regelen. Ik zal dan via deze website iedereen op de hoogte houden. Corry.
Heerlijk dat er ook onbaatzuchtige mensen rondlopen die het verschil kunnen maken.
Ik vraag me af of er een manier is om geld aan deze meneer te doneren is. Een keer wat anders dan het glazen huis!
This American Life heeft over mr. Chen ook een item gemaakt. Dat is hier te beluisteren: http://www.thisamericanlife.org/radio-archives/episode/407/the-bridge
Sluit me aan bij de vorige lezers bijdragen en dat er een ander betalings systeem / meldpunt en snelrechter komt, maar beter is deze dingen van begin aan te voorkomen , en dat moet een voorbeeld hebben , ... wie één mensenleven red , red met die mens de hele wereld .. die levensfilosofie betekent dat wanneer een mens die het zich wat kan schelen en het beestachtige dierlijke onrecht diepgrondig wil aanpakken , is voor velen tot verlossing also heler, tot diepte verkwikking geboren.
Een bijzonder verhaal van een heel bijzondere man. Een voorbeeld voor ons allen.
Een voorbeeld ook voor iedere pessimist, omdat het zichtbaar maakt wat de kracht van positieve betrokkenheid voor een ander kan betekenen.
Een voorbeeld ook voor iedere pessimist, omdat het zichtbaar maakt wat de kracht van positieve betrokkenheid voor een ander kan betekenen.
Een redder redt, ook in de wetenschap dat hij niets kan doen aan de omstandigheden of maatschappelijke achtergrond van de mensen die het betreft. Publiciteit helpt om het zichtbaar te maken (hoewel: kunnen de Chinezen zelf bij dit nieuws komen??), maar echt voorkomen dat een mens zich het leven neemt, dat kan alleen een ander mens.
Ik vind het geweldig wat meneer Chen doet. Wat een uithoudingsvermogen! Het is fantastisch dat ie zoveel mensen ervan af weet te houden zelfmoord te plegen. Wat een opdracht heeft hij zichzelf gegeven. Daar komt hij ook nooit meer van los. Dat is wel heel jammer voor meneer Chen.
Met vriendelijke groet,
Dorien
Met vriendelijke groet,
Dorien
Waar
Wie
Remko Tanis
Remko Tanis werkt sinds 2008 als correspondent in China, voor onder meer de GPD-dagbladen en RTL Z.Waarom
"Vanuit mijn werkkamer op de 23ste verdieping kijk ik uit over een centrumwijk van Sjanghai. In drie jaar zijn er zeven wolkenkrabbers bijgekomen in het uitzicht. Nummer acht en negen zijn in aanbouw. Ze zijn een dagelijkse confrontatie met de snelheid en vastberadenheid waarmee China zichzelf in het centrum van de wereld wil plaatsen.Wat zich in deze wijk afspeelt, gebeurt door het hele land. De ontwikkelingen van beton en asfalt lopen parallel aan onstuimige veranderingen onder de 1,3 miljard Chinezen van vlees en bloed. De transformatie van dit land biedt hun nieuwe mogelijkheden, maar stelt hen ook voor nieuwe problemen.
De personen die ik voor One11 portretteer, weigeren aan de kant te staan. Ze hebben het lef om de overheid, die nog old-school autoritair is, uit te dagen. De moed om, zelfs letterlijk, een hand uit te steken naar anderen die dreigen te verdrinken in de nieuwe maatschappij. In een samenleving waar het meer dan ooit ieder voor zich is, komen deze bouwers in actie. Beiden doen het werk dat – in een gezond land – overheid en maatschappij samen horen op te pikken. Werk dat in China vooralsnog vaak blijft liggen."