Het nieuwjaarscadeau van journalisten voor Nederland
Portretten van bouwers en pioniers
Méér dan de islam
door Froukje Santing
Abdelghafour Ahalli wil dat Marokkanen in Nederland elkaar de ruimte bieden om in vrijheid van elkaar te verschillen. Daartoe moet ook de bemoeienis van de Marokkaanse overheid met Marokkaanse Nederlanders een halt worden toegeroepen. “We moeten een nieuw beeld van onszelf construeren. Dat is een pijnlijk proces en niet iedereen is daartoe bereid.”
Hij is Marokkaan en trots op Nederland. “Het klinkt wellicht raar in deze tijd van polarisatie, maar zo is het”, vertelt Abdelghafour Ahalli, een van de initiatiefnemers van het Netwerk Vrijzinnige Marokkaanse Nederlanders. “Ik vind Nederlanders een aardig volk. Ik heb me hier nog nooit gediscrimineerd gevoeld en ik kan met vrijwel iedereen opschieten. Ik kan me dan ook niet voorstellen dat ik Nederland verlaat als ik dood ben. Ik voel me gelukkig hier.”Ahalli (44) ontvangt in de lobby van een hotel naast het treinstation in zijn woonplaats Alphen aan de Rijn. Daar vertelt hij over zijn keuze voor de vrijheid en de offers die hij daarvoor brengt. Hij wil erkenning afdwingen voor het bestaan van religieuze en levensbeschouwelijke diversiteit onder Marokkaanse Nederlanders. Ze moeten elkaar de ruimte geven van elkaar te verschillen.
Het komt hem op veel kritiek te staan van Marokkanen in Nederland, zeker nadat een opiniestuk van zijn hand in de Volkskrant verscheen. ““Jij bent geen Marokkaan’, kreeg ik van verschillende kanten te horen. Of er werd geïnsinueerd dat ik voor de Nederlandse overheid werkte. Dat soort opmerkingen doen pijn. Je tegenstanders proberen je te isoleren. Het is waarschijnlijk de prijs die je betaalt als je je nek uitsteekt. Verder ben ik telefonisch bedreigd, wat ik ingrijpend vond.”
Vrije keuze
Ahalli groeide op in een boerendorp in het Rifgebergte. De cultuur van de Berbers omschrijft hij als ambivalent. Berbers zijn trots. Eer, het besef dat een mens niet als hond of slaaf kan worden behandeld, is heel belangrijk. “Tegelijk is je individuele vrijheid beperkt. Je wordt geacht je aan tal van codes te houden en binnen de grenzen te blijven die door de familie of het dorp worden bepaald. Dat de seksen gescheiden zijn, staat niet ter discussie. Dat moet je zonder vragen stellen accepteren.”
Maar, dat je altijd gelijk hebt omdat je een man bent, vindt Ahalli een absurde gedachte. “In onze cultuur ontbreekt de notie van vrijheid.” En vrijheid is een waarde die voor hem essentieel is. “Als je handelt vanuit vrije wil, houdt dat in dat je hebt gekozen, en als je in vrijheid een keuze hebt gemaakt, kun je daar zelf ook verantwoordelijkheid voor nemen.”
Vrijheid, kiezen en handelen horen volgens hem bij elkaar. Vrijheid is universeel, niet aan cultuur of religie gebonden. “Ik ben los van religie. Ik zeg bewust los van religie, niet los van de islam. Religie staat voor verbondenheid, maar ik hoef geen verbinding met iets waarvoor ik zelf niet heb gekozen.
“Allah is groot, veel te groot voor mij. Dat idee heeft zich vanaf mijn twaalfde jaar ontwikkeld. Ik voelde mij disconnected met Hem. Ik kon me niet vinden in het idee dat Hij met onbarmhartigheid, met wreedheid wordt geassocieerd. Dat in naam van Hem onrechtvaardigheid en ongerechtigheid worden gelegitimeerd.”
Achtergestelde Berbers
Als volwassene begrijpt hij waar de levenshouding en het groepsdenken van de Berber vandaan komt. Het volk is door de geschiedenis heen onder de voet gelopen door de Romeinen en de Arabieren. Om hun vrijheid te kunnen behouden, trokken de Berbers naar de bergen en vestigden ze zich in afgelegen dorpen waar de landbouwgrond vaak schraal was en moeilijk te bewerken. Tegelijk poogden ze zo hun moeders, zusters en vrouwen te beschermen die bij overvallen als oorlogsbuit werden meegevoerd.
In tegenstelling tot wat in het publieke debat herhaaldelijk is beweerd, worden tweedegeneratiemigranten met een moslimachtergrond, zoals Abdelghafour Ahalli, in hun leven niet alleen aangestuurd door Allah, maar ook door culturele geschiedenis.
“Eerlijk gezegd heb ik Allah niet nodig”, zegt Ahallo. “Ik beschik over genoeg gereedschap om het leven aan te kunnen. Ik voel me niet verbonden met de orthodoxe islam, de letterlijke uitleg van de bronnen.” Hij voelt zich wel verbonden met de mystieke islam, het soefisme. “De orthodoxe islam staat voor mij voor de armoedige islam. Voor decadentie, teloorgang. Ik ben tegen het instituut islam, niet tegen gelovigen.”
Lange arm van Rabat
Na zijn studie sociologie komt Abdelghafour Ahalli in 1993, zij het illegaal, naar Nederland, waar zijn ouders dan al wonen. Op grond van zijn huwelijk met een Marokkaans-Nederlandse vrouw krijgt hij uiteindelijk een verblijfsvergunning. Ze hebben inmiddels twee zonen. Hij werkt als adviseur bij de stichting Meander, een regionaal centrum dat de participatie en emancipatie van etnische minderheden in Zuid-Holland helpt bevorderen.
Over zijn eigen positie in het gepolariseerde integratiedebat in Nederland zegt hij: “We zijn weliswaar van Marokkaanse afkomst en we komen uit een cultuur die met de islam is verbonden, maar bovenal zijn we Nederlanders. We moeten zelf gaan uitmaken, ieder voor zich, hoe we ons leven hier in Nederland willen inrichten.”
Ahalli pleit voor minder sociale controle binnen de Marokkaanse gemeenschap in Nederland. De loyaliteit met elkaar, het wij-gevoel, is leidend. Tegelijk houdt volgens hem ook de lange arm van Rabat de Marokkanen in Nederland in bedwang.
Een nieuw zelfbeeld
“We kunnen pas als individu in Nederland worden aangemerkt als we ons hebben afgevraagd of het eigen hokjesdenken niet mede aanleiding is geweest tot de stereotiepe beeldvorming van Marokkanen.”
De opdracht voor Marokkanen, meent Ahalli, is het afbreken van het beeld dat ze van zichzelf hebben, om vervolgens een nieuw beeld te construeren. “Het beeld dat wij burgers zijn van Nederland. Dat is een pijnlijk maar onvermijdelijk proces in mijn ogen. Ik zie dat dat nog niet iedereen in mijn omgeving daartoe bereid is. Menigeen isoleert mij liever, dan deze werkelijkheid onder ogen te zien."
Dit artikel is een bewerkte versie van een interview dat in zijn geheel is na te lezen op weblogs.hollanddoc.nl/nietalleenallah
Laatste reacties (3)
Het is een interessante interview maar ik heb het gelezen zonder de vragen. Blijkbaar dwingt Ahalli zichzelf tot Nederlandschap omdat hij de combinatie van twee culturen en opkomen voor zijn eerste cultuur in de tijden van Islamophobie moeilijker vindt. Hij moet ook eens nadenken tot hoeverre hij door Nederland als Nederlander wordt geaccepteerd? Hij pleit voor meer sociale controle onder de Marrokanen. Dit is alleen mogelijk als de druk van de omgeving minder wordt. Zolang Nederland collctief denkt over de Marrokanen en bij iedere sociale probleem hun aanwijst als de oorzaak neemt de solidariteit onder hun alleen maar toe. Ik heb dan begrip voor degene die hem zo heftig afwijzen. Het is heel vreemd hoe hij zich nooit gediscrimineerd heeft gevoeld in Nederland. Misschien moet hij een keer met een hoofdoek de deur uit! Het grootste probleem van Ahalli is dat hij een soort vrijheid absolutisme aanhangt, in die zin dat hij denkt dat absolute vrijheid bestaat en de mens kan in absolute vrijheid keuzes maken. Zoiets bestaat niet!!!
Ben het helemaal met je eens!
Wat een lastige opgave je los te maken van wat binnen je cultuur gangbaar is. Zonder af te doen aan de moed zich daarbuiten te wagen, lijkt een hogere opleiding deze stap te vergemakkelijken. Kritisch ziijn, weerwoord te hebben, het is niet iedereen gegeven. Een minderheidgroep te zijn buiten je geboorteland, werkt nu eenmaal de neiging in de hand de rijen te sluiten en je nog steviger vast te houden aan dat wat je van daaruit heb meegekregen. Hulde! Succes!
Waar
Wie
Froukje Santing
Froukje Santing (1956) is journalist en moderator. Ze bestudeerde de afgelopen jaren de islam vanuit een sociaalwetenschappelijk perspectief, eerst in Leiden en daarna in Amsterdam. Voorheen was zij correspondent in Turkije voor onder meer NRC Handelsblad, en van 1999 tot 2006 maakte ze opnieuw deel uit van de redactie van NRC Handelsblad. Op haar onderzoeksblog www.nietalleenallah.nl maakt Santing op basis van interviews voor haar masteronderzoek inzichtelijk dat tweedegeneratiemigranten met een moslimachtergrond beslist niet alleen door Allah worden aangestuurd in hun leven, in tegenstelling tot wat in de publieke opinie herhaaldelijk wordt beweerd. Daarnaast maakt ze deel uit van het blogteam van www.nieuwemoskee.nl.Waarom
"In de Marokkaans-Nederlandse gemeenschap is al geruime tijd een interessante discussie aan de gang: de roep om de bemoeienis van de Marokkaanse overheid met Marokkaanse Nederlanders een halt toe te roepen en erkenning van de religieuze en levensbeschouwelijke diversiteit onder Marokkaanse Nederlanders, zowel in de eigen gemeenschap als in de gehele Nederlandse samenleving. 'In plaats van te worden aangesproken als groepsrepresentant, willen wij worden beoordeeld op onze eigen individuele capaciteiten, ontplooiingswensen en inzet', aldus de initiatiefnemers, inmiddels verenigd in het Netwerk Vrijzinnige Marokkaanse Nederlanders.Wat mij aanspreekt bij dit netwerk is niet alleen de thematiek die ze aansnijden, maar vooral ook de reflectie op het eigen denken en handelen die ze zichzelf opleggen. Het idee is dat 'ook onder Marokkaanse Nederlanders zelf onderling kritisch moet worden gesproken over de vraag of het eigen hokjesdenken niet mede aanleiding is geweest tot die stereotiepe beeldvorming'. Dat is de reden waarom Abdelghafour Ahalli (44), een van de initiefnemers van het Netwerk, onmiddellijk in mijn gedachten kwam toen ik van deze site hoorde. Ahalli laat zijn lot niet door anderen bepalen, maar neemt de regie in eigen hand. One11 laat zien dat mensen overal ter wereld hetzelfde doen, in tegenspraak tot de wijze waarop de politiek en de mainstream media invulling geven aan de tijdsgeest."
Meer interviews met eigenzinnige tweedegeneratiemigranten met een moslimachtergrond zijn te lezen op www.nietalleenallah.nl.