NL editie / World edition

Lessen in geluk

door Jense en Hermans


De overheid stelt tal van eisen aan het onderwijs, maar wie denkt er aan het welbevinden van de scholier en de student? Jacqueline Boerefijn lobbyt, waar ze maar kan, voor een onderwijsomgeving die mensen kracht geeft.

Lessen in geluk Dat leerlingen in een klaslokaal werken aan een schriftelijke opdracht, is heel normaal. Dat hun werk bestaat uit het schrijven van een compliment aan een klasgenoot, is best verrassend. De school in kwestie is het Groen van Prinstererlyceum in Vlaardingen, waar een 2-vwo-klas begeleiding krijgt van Jacqueline Boerefijn. De biologielerares liet twee jaar geleden een serie van zes ‘lessen in geluk’ ontwikkelen, die sindsdien al door tientallen scholen is toegepast. Ze hoopt het programma de komende jaren te kunnen uitbreiden en verdiepen.
 
Mensen opbouwen
Boerefijn is het type lerares waar je als puber wat aan hebt. Toegankelijk, humoristisch en ook kordaat. Het lesproject ontwikkelde zich haast vanzelfsprekend. “Naast mijn werk als lerares ben ik altijd heel begaan geweest met het wel en wee van de leerlingen op school”, vertelt ze. “Ik heb gewerkt als mentor en counselor, begeleidde allerhande preventieprojecten. De druppel was voor mij een project over huiselijk geweld voor meisjes van dertien. Natuurlijk was dat wel een goed project, maar ontzettend vervelend om te doen voor mij als docent. Ik dacht ineens: ik loop de kinderen nu al het hele jaar voor van alles en nog wat te waarschuwen. Terwijl ik het vak ben ingegaan om de verwondering te kunnen doorgeven dat het leven zo schitterend in elkaar zit.”

Toen ze rond die tijd op het Jeugdjournaal een item zag over een school in Engeland waar lessen in geluk werden gegeven, viel alles voor haar op z’n plek. “Zoiets wilde ik in Nederland ook beginnen. Het is immers effectiever om mensen op te bouwen, dan ze eindeloos voor allerlei gevaren te waarschuwen.”
 
Positieve psychologie
De lerares benaderde het Verwey-Jonker Instituut, dat advies geeft op sociaal-maatschappelijk terrein. Met het voorstel dat dit instituut hielp te ontwikkelen, won Boerefijn een prijsvraag ter waarde van vijftigduizend euro, zodat ze een serie van zes lessen kon laten ontwikkelen. De lessen zijn gemaakt op basis van de positieve psychologie, een stroming die uitgaat van iemands persoonlijke kracht en ontwikkelingsmogelijkheden. De lessen zijn gemaakt voor leerlingen van vmbo-niveau, maar ook geschikt voor havo en vwo. Via de website van het Verwey-Jonker Instituut zijn die gratis verkrijgbaar voor scholen. Blijkbaar vinden veel docenten het inspirerend om hun leerlingen eens te laten uitzoeken waar ze goed in zijn.

Alleen al in het eerste jaar werd het lesprogramma ruim vierduizend keer gedownload. En noem het toeval: vrijwel gelijktijdig met het programma van Boerefijn ontwikkelden docenten op het Charlemagnecollege in Landgraaf ook een serie lessen in ‘Gelukskunde’, die eveneens op een aantal scholen wordt toegepast. Een prima initiatief", noemt Boerefijn dat, al wijst ze graag op de wetenschappelijke onderbouwing die haar eigen lessen dankzij de inbreng van het Verwey-Jonker Instituut hebben. Ze zou haar lessen in geluk graag willen uitbreiden naar een programma dat twintig lessen omvat, van vmbo- tot vwo-niveau.
 
Een warm bad
De vwo-leerlingen van het Groen van Prinstererlyceum schrijven allemaal hun naam op een ansichtkaart. De kaarten worden vervolgens willekeurig over de klas verspreid. Iedere leerling mag een compliment opschrijven aan het klasgenootje van wie de naam op de kaart staat. Dat levert zinnetjes op als: ‘Ik vind jouw uitspraak van Engels heel bijzonder’ tot ‘Je haar zit altijd zo leuk’. Jacqueline Boerefijn moedigt de leerlingen aan hun naam onder het compliment te zetten. “Het hoeft natuurlijk niet. Ga maar eens bij jezelf na of je het fijn zou vinden om te weten van wie een compliment afkomstig is.”

Als iedereen zijn of haar ‘eigen’ kaart, compleet met compliment, terugheeft, vraagt Boerefijn de klas wat ze ervan vonden om iets aardigs voor een ander op te schrijven. Er gaan direct vingers omhoog. “Het voelde als een warm bad”, zegt iemand. En: “Ik ben hier trots op.” Dan wil Boerefijn weten of de klas begrijpt waarom ze deze oefening krijgen. Geen probleem: “Om je te kunnen focussen op de positieve kanten van jezelf en anderen.”
 
Goede relatie met jezelf
Er volgt nog een aantal oefeningen, waarbij allerlei aspecten van ‘geluk’ worden belicht. Geef antwoord op de volgende vragen: We zijn in Nederland rijker dan vroeger, maar zijn de meeste Nederlanders ook gelukkiger? Is je opleidingsniveau belangrijk voor je geluk? Zo leren de kinderen dat er meer in het leven is dan geld en spullen. Dat je je geluk voor het overgrote deel haalt uit een goede relatie met jezelf, je geliefden en je familie, is voor veel scholieren een eyeopener die ze nog lang bijblijft. “Ik zie dat klassen anders functioneren als ze deze lessen hebben gehad”, zegt Boerefijn. “Ze worden er leuker op, meer relaxed. Het is ook zo’n boeiende leeftijd om mee te werken: bij kinderen van een jaar of dertien, veertien ontwikkelen zich patronen die soms de rest van het leven blijven.”
 
Docent in balans
Zelf is Boerefijn ook veranderd sinds ze met deze materie bezig is. “Ik ben milder geworden voor mezelf. Ik ben ook maar een mens, maak ook weleens een foutje, en dan zeg ik gewoon sorry.”

De lessen in geluk moeten niet alleen leerlingen, maar ook docenten helpen beter in balans te blijven. “Tenslotte werken de leerlingen niet alleen voor zichzelf, maar voor de docent die daar voor de klas staat. De overheid wil dat scholen een gezondheidsbeleid formuleren. Maar bij alle eisen die worden gesteld, ontbreekt een visie op het verbeteren van het welbevinden van de scholier en de docent. Ik wil, waar ik maar kan, lobbyen voor een onderwijsomgeving die mensen kracht geeft.”

Foto en onderstaande video ,,Lessen in Geluk'' ziin van Birgitta Hermans.





Delen



Laatste reacties (14)

Marieke Verschuuren
Geplaatst op: woensdag 23 februari 2011 om 09:26
Fijn dat ook voor geluk aandacht is op school. Ga het meteen onder de aandacht brengen op de scholen van mijn jongens.
engeltje
Geplaatst op: woensdag 23 februari 2011 om 09:05
Fantastisch! Wat je aandacht geeft groeit immers.
Marga Jacobs
Geplaatst op: woensdag 23 februari 2011 om 09:05
Inspirerend stuk. De inkopper vanuit het einde van het stuk is dat het ook voor docenten een goed idee is om te werken aan geluk en het geven van complimenten naar elkaar en de leerlingen. Niet om daarmee de constanct hogere werkdruk weg te bagatelliseren, maar voor docenten is het belangrijk om hun motivatie vast te houden en de valkuil van het cynisme te vermijden.
Henk van der Zee
Geplaatst op: woensdag 23 februari 2011 om 08:46
Hartstikke goed. Het ministerie van ondrewijs zou dit op moeten nemen in het verplichte onderwijsprogramma. Misschien ook in de CITO toets om te weten hoe goed iemand gelukkig kan zijn.

Plaats een reactie













Ik wil mij graag aanmelden voor de One11-nieuwsbrief.






Waar



Wie

Jense en Hermans

Jense en Hermans

Lindy Jense (1966)is sinds 2006 eindredacteur Gezondheid op de Centrale Redactie van de Wegener Dagbladen. Daarvoor werkte ze als regionaal verslaggeefster bij, onder meer, het Brabants Dagblad. Birgitta Hermans (1962) maakte de video "Lessen in Geluk". Ze is sinds 2007 art-redacteur op de Centrale Redactie van Wegener. Hiervoor was ze hoofd vormgeving bij het Brabants Dagblad.

Waarom

"Mensen op een toegankelijke manier informeren is een basisbegrip van de journalistiek. Tegenwoordig zijn er  veel geluiden over vervlakking en achteruitgang van het onderwijs. Jacqueline Boerefijn, die de lessen in geluk ontwikkelde, is een inspirerende en scherpzinnige vrouw, een lerares van het soort waarvan je hoopt dat iedere middelbare scholier er minstens eentje voor de klas krijgt."

Links