Het nieuwjaarscadeau van journalisten voor Nederland
Portretten van bouwers en pioniers
‘Dit gaat groot worden’
door Bram Posthumus
Afrika zoekt naar zijn zelfbeeld. De jonge filmmaker Simon Pierre Bell besloot een documentairefestival met lokale filmers te organiseren. Zonder geldschieters, zonder ervaring – maar hij slaagde.
Hij is elegant, kleedt zich met veel gevoel voor stijl, en onder het gesoigneerde uiterlijk zit een berg doorzettingsvermogen. Niets is onmogelijk bij Simon Pierre Bell. Bijvoorbeeld: een documentairefestival organiseren zonder dat daar buitenlandse geldschieters aan te pas komen: Yaoundé’s eigen IDFA. Images en Live, noemt hij het. Georganiseerd vanuit een piepkleine kamer aan de rand van de Kameroense hoofdstad Yaoundé, met een mobiele telefoon vastgeplakt aan zijn oor. Simon Pierre woont bij zijn zuster: geld voor een eigen huis heeft hij niet. Een eigen festival – waarom eigenlijk?“We worden overspoeld met beelden van buiten”, zegt Simon Pierre. “En we zien voortdurend regisseurs die hierheen reizen om films over ons te maken. Ik vond dat het tijd werd voor eigen werk.” Vooral jonge Afrikanen zijn het spuugzat van anderen te horen hoe hun continent werkt, of hoe zijzelf in elkaar zitten. Zelf aan de slag dus. Volgens Simon Pierre gaat het om herkenbaarheid. “Als filmmaker hier kun je lastige vragen stellen aan je eigen samenleving, proberen de mentaliteit van mensen te veranderen. Met geïmporteerde beelden lukt dat niet.” Donoren vonden die gedachtegang niet zo boeiend.
Leven voor de documentaire
“Het geld voor dit festival komt uit mijn eigen zak. Ik heb drie jaar lang elke franc opzij gelegd. Dat was niet eenvoudig. Zoals bijna iedereen hier heb ik geen vast werk, ik doe klussen hier en daar. Zeg maar gerust dat ik mijn leven opzij heb gezet voor de documentaire. Maar goed, met dat gespaarde geld en met de hulp van mijn familie en vrienden hebben we Images en Live gefinancierd.”
Een Franse regisseur nam met de groep kersverse lokale regisseurs de beginselen van het draaien van documentaires door. En omdat Yaoundé geen bioscopen meer heeft, mochten ze de films afwisselend draaien in het Frans Cultureel Centrum en het Duitse Goethe-Institut.
“Het heeft erom gespannen en soms dachten we ook: laten we er maar mee ophouden. Maar voilà, het is gelukt!” Op de openingsavond van zijn festival in het Frans Cultureel Centrum, in december 2009, glundert Simon Pierre van oor tot oor. Drie jaar sparen, lopen, rennen, vliegen en vooral afzien. De oogst rechtvaardigt alle inspanningen. Wie verzint er nu een film over zijn eigen verpauperde maar springlevende buurt, La Briquiterie, en noemt hem vervolgens Mijn Eldorado? Mohamed ‘Mama’ Mbouombouo deed het.
Babette Kouitchoumi ging terug naar haar dorp, in het hoge noorden van Kameroen, en ontdekte dat het oude communale systeem van landrechten niet meer bestaat. Je moet nu land kopen. “Goed nieuws voor de vrouwen. Wie geld heeft, koopt land. Inclusief mijn eigen moeder!” vertelt ze schaterend. De vrije markt goed voor vrouwen? Dat is nog eens verfrissend.
Geen medelijden
Maar het kan ook hard en confronterend. Félix Mbog-Len Mapout is een dertiger die sinds zijn tweede niet meer kan lopen. Polio. Hij filmt zichzelf, heel dicht op de huid. De kijker wordt daar ongemakkelijk van. Dat is ook de bedoeling. Félix is teruggetrokken, maar ook prikkelbaar en klaar voor de aanval. Hij heeft op straat geleefd, dus hou je medelijden maar op zak: “Ik ben eerst regisseur, dan een tijd niks, en dan pas poliopatiënt.” En hoe noemt hij deze autobiografie? “Hoop.”
De kwaliteit van de films wisselde sterk op dat eerste Images en Live, maar het punt was natuurlijk dat niemand anders ze had kunnen maken. Indringend vragen de makers: kijk, leef mee, steek er wat van op. Bijvoorbeeld dat we niet op hulp zitten te wachten. Bijvoorbeeld dat we geen slachtoffer zijn. Dat we in geen enkele voorgekookte categorie te persen zijn.
Deze films hoort iedereen buiten Yaoundé, buiten Kameroen, buiten Afrika te zien. Dankzij Simon Pierre en zijn kameraden gaat dat nog lukken ook. Maar eerst moest de rest van de hoofdstad worden veroverd: Images en Live mocht niet blijven hangen in de culturele centra en hun exclusieve clientèle. “We moeten de buurten in”, zei Simon Pierre op de openingsavond. “Ook daar willen mensen iets zien wat eindelijk eens over henzelf gaat.”
Dat valt niet mee. Op een open plek tegen de wijk Tsinga aangeplakt is een uur voor de voorstellingen nog niets te zien. De winkeliers kijken ongeïnteresseerd naar het groepje organisatoren dat steeds geagiteerder wordt, want ‘we hadden toch afgesproken dat er om zes uur een scherm en een video zou staan, waar blijven die lui?’. Maar om zeven uur staat alles klaar en kan een geslonken groep kijken naar de films van Mohamed, Simon Pierre, Babette en een paar anderen. “Dit viel wat tegen. Maar morgen proberen we het in een andere wijk...”
Toekomst
De volgende dag gaat het al beter. De schermen staan op tijd naast een drukke kruising in een buitenwijk, ver van het centrum. En ze komen, de buurtbewoners. Ze blijven. Ze kijken en ze praten. Simon Pierre is doodop en zijn huis is vlak bij deze spontane bioscoop – maar hij moet nog werken. Werken aan zijn bewijs. “We hebben iets neergezet. Wij zijn jong. Wij zijn de toekomst. Kijk naar wat we doen. Heb maar eens een beetje vertrouwen in wat we kunnen.”
En zowaar, het werkt. Begin december 2010, een e-mail. Er is een tweede editie van Images en Live. Met tien sponsoren deze keer. Twee weken later, nog een mailtje. Simon Pierre: “We hebben je gemist en... je hebt wat gemist! Een gekkenhuis, alles was afgeladen vol! We hebben onze films overal getoond, ook in La Briquiterie, de wijk die je zo goed kent. Ik heb zelf tien nieuwe jonge filmmakers getraind die hun werk hebben laten zien. Dit gaat groot worden.”
Laatste reacties (4)
De oorzaak is simpel: de hulpindustrie bepaalt de beeldvorming over Afrika. Dodelijk is dat. Dus als websites zoals deze iets daartegen doen, graag." Kernachtig gezegd van Bram Posthumus. Dank voor deze bijdrage.
En als we dan op Nederlandse documentairefestivals of via een serie op TV er ook kennis van zouden kunnen nemen, zou dat helemaal geweldig zijn.
Bewondering voor het doorzettingsvermogen van Simon Pierre Bell!
En als we dan op Nederlandse documentairefestivals of via een serie op TV er ook kennis van zouden kunnen nemen, zou dat helemaal geweldig zijn.
Bewondering voor het doorzettingsvermogen van Simon Pierre Bell!
Hoop dat deze documentaires worden uitgezonden op Ned. zenders.
Ben benieuwd hoe men daar denkt en voelt over hun eigen leefwijze en land
Ben benieuwd hoe men daar denkt en voelt over hun eigen leefwijze en land
The same spirit as the young poets in Kampala in Uganda with whom I worked with at FEMRITE (Ugndan Female Writers Association), Simon has a lot to show to all of us. Such a dedication is great!
Ha!! Fijn dat er jonge mensen zijn die zich willen inzetten voor hun land!
Ik wens Simon Pierre Bell heel veel geluk met zijn verdere plannen!
Ik wens Simon Pierre Bell heel veel geluk met zijn verdere plannen!
Waar
Wie
Bram Posthumus
Bram Posthumus (1959) is a freelance journalist, who divides his time between Amsterdam and Dakar. He works for Dutch international broadcaster Radio Netherlands Worldwide, The Economist Group, Africa Confidential and ZAM Africa Magazine, as well as for several websites.Waarom
"I'm always looking for movers and shakers. People who get something done. They are everywhere in Africa. One11's added value is that it portrays people who don't wait for the arrival of an army of aid workers, but who have just started doing things themselves. No place in the world is more undervalued and misinterpretedvthan Africa. The reason is simple: the aid industry defines the image of Africa displayed in mainstream media. Which is disastrous. So when projects such as One11 try to correct that image, I can only cheer it on."bramposthumus.wordpress.com